YUSUF FRANKO’NUN İNSANLARI

Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi (ANAMED), Ömer M. Koç Koleksiyonu’nda yer alan, 19. yüzyıl sonu Osmanlı bürokratı, Hariciye Nazırı, Mutasarrıf, cemiyet adamı ve aynı zamanda oyunbaz bir karikatürist olan Yusuf Franko Kusa Bey’e ait karikatür albümünü ilk kez sergileyecek. “Yusuf Franko’nun İnsanları: Bir Osmanlı Bürokratının Karikatürleri” başlıklı sergi, Yusuf Franko’nun karikatürlerinde kendine yer bulabilmiş kişi ve mekânlara odaklanırken, albümün dışında kalanlara da işaret edecek. 26 Ocak’ta kapılarını açacak olan sergi, 1 Haziran 2017 tarihine kadar ziyaret edilebilecek.

Küratörlüğünü Bahattin Öztuncay’ın, tasarımını ise Yeşim Demir Pröhl’ün üstlendiği serginin danışmanlığını ve metin yazarlığını K. Mehmet Kentel üstlendi. Sergide Franko’nun karikatürleri aracılığıyla 19. yüzyıl sonunun zengin kapitalistleri, yüksek cemiyet mensupları, Osmanlı paşaları, Levantenler, sanatçılar ve diplomatların hiciv yüklü portreleri ziyaretçiler ile buluşacak. Karikatürler, özellikle 19. yüzyıl sonunun Beyoğlu / Pera semtini, Yusuf Franko’nun da parçası olduğu renkli sosyal ağları ve İstanbul’un küresel mekânlarını gözlemlemek için izleyiciye imkân sunuyor. Sergi, karikatürlerdeki karakterleri ve ait oldukları mekânları takip ederek, Galata ve Beyoğlu’nun bir finans ve diplomasi merkezi haline geldiğinin, uluslararası kültür-sanat trafiğinin uğrak noktalarından biri olduğunun altını çiziyor. Yusuf Franko’nun eserlerini ağırlıklı olarak mekân ve sosyal ağlar perspektifinden okumaya çalışan sergi, bir yandan Naum Tiyatrosu gibi dönemin önemli mekânlarına değinirken, diğer yandan albümde kendine yer bulamamış, “artık olmayan” mekânları da hatırlatacak.

Yusuf Franko Kusa’nın “Types et Charges” adını verdiği albümünün tıpkıbasımıyla, Youssuf Bey: The Charged Portraits of Fin-de-Siècle Pera adlı bir makale kitabının beraber yer aldığı iki ciltlik çok özel bir yayın da sergi açılışıyla eş zamanlı olarak satışa sunulacak. 27 Ocak 2017 Cuma günü ise ANAMED Oditoryumu’nda, makale kitabının yazarları karikatür tarihi uzmanı Guillaume Doizy, K. Mehmet Kentel ve Sinan Kuneralp’in projeye dair sunumlar yapacakları bir panel düzenlenecek.

Yusuf Franko Kusa Bey hakkında
Yusuf Franko Kusa, Lübnan’dan İstanbul’a göçen, Osmanlı Hariciyesi’nde kendine yer edinen ve buradan yeniden Lübnan’a uzanan Franko Kusa ailesine mensuptur. Beyoğlu’nun meşhur ve öncü sanat mekânı Naum Tiyatrosu’nun kurucusu Michel Naum’la da akraba olan Yusuf Franko Kusa’nın kariyerindeki en yüksek basamak, 1907-1912 arasında yaptığı Cebel-i Lübnan Mutasarrıflığı’dır. Karikatürlerinde geç 19. yüzyıl Beyoğlusu’nun önde gelen kişilerini bir araya getirmiştir. Cemiyet davetlerinde boy gösteren Osmanlı paşaları ve yedi düvelin diplomatları, yerli ve yabancı sermayecileri, sanatçıları kendine özgü tarzıyla resmeden Yusuf Franko, gerek kendi karakteri gerekse de çizdiği karakterleriyle uluslararası finans, diplomasi ve kültür-sanat merkezi haline gelen bu özel dünyanın bir ürünü ve aynı zamanda tanığıydı.